زهر زنبور عسل خواص دارویى و درمانى

 

زهر زنبور عسل از قدیم مورد استفاده قرار مى‌گرفته و در کشورهاى ایران و بابل و مصر و هندوستان و نزد اسلاوها به عنوان درمان استعمال داشته است.

امروزه دانش پزشکى به زهر زنبور جنبه‌ى علمى - درمانى داده است و ثابت نموده سم مزبور داراى خاصیت مغناطیسى و عناصرى ارزنده و اسیدها و مواد ارگانیک از نوع استرئوز Stereos مى‌باشد و خصوصیات شیمیایى و فیزیولوژى زهر زنبور اصولاً بستگى به ترکیب آلبومین آن دارد.

زهر زنبور عسل مایعى است تلخ‌مزه، داراى وزن مخصوص 1/131، بوى خاص و واکنش اسیدى که در مجاورت هوا به سرعت خشک مى‌شود و در اثر خشک شدن 30 تا 40 درصد آب آن از دست مى‌رود. زهر زنبور عسل ترکیب پیچیده‌اى دارد و دست‌کم 8 نوع پروتئین در آن شناسایى شده است. مهم‌ترین پروتئین‌هاى زهر زنبور عسل عبارت از: میلیتین، فسفولیپاز A و آپامین، پنج پروتئین دیگر؛ دوپامین، هیستامین، پپتید منهدم‌کننده‌ى سلول‌هاى مست، مینامین و هیالورونیداز هستند.

میزان سمیت زهر زنبور عسل بیشتر از زهر زنبورهاى خرمایى است. اما مشخص شده است که ترکیت زهر زنبور عسل مناطق مختلف یکسان است.

تاکنون از زهر زنبور عسل به روش‌هاى مختلف در درمان برخى بیمارى‌ها از جمله؛ رماتیسم مفصلى، درد مفاصل و حساسیت شدید به زهر زنبور عسل استفاده شده و نتایج مثبتى گرفته شده است.

برخى معتقدند با توجه به مشکلات تهیه‌ى زهر خالص، بهتر است عصاره‌ى قطعات بدن زنبور عسل به بدن بیماران تزریق شود، زیرا تهیه‌ى عصاره‌ى بدن زنبورعسل به مراتب کم هزینه‌تر از تهیه‌ى زهر خالص است و سمیت آن نیز کمتر از زهر خالص است.

در تهیه‌ى زهر خالص زنبور عسل، معمولاً از هر 20 کلنى فقط یک گرم زهر خالص به دست مى‌آید و این امر نشان مى‌دهد که تهیه‌ى زهر خالص زنبور عسل عملى است بسیار پرهزینه، روش معمول براى تهیه‌ى زهر خالص این است که زنبورهاى عسل کارگر را روى مخازن نایلونى قرار مى‌دهند که ضمن تحریک آن‌ها با شوک الکتریکى، زنبورها نیش مى‌زنند و زهر آن داخل مخزن نایلونى جمع مى‌شود.