ترجمه: 68 ـ و پروردگار تو به زنبور عسل «وحى» و (الهام غریزى) نمود که: «از کوهها و درختان و داربستهائى که مردم مى سازند، خانه هائى برگزین!. 69 ـ سپس از تمام ثمرات (و شیره گلها) بخور و راههائى را که پروردگارت براى تو تعیین کرده است، به راحتى بپیما»، از درون شکم آنها، نوشیدنى با رنگهاى مختلف خارج مى شود که در آن، شفا براى مردم است; به یقین در این امر، نشانه روشنى است براى جمعیتى که مى اندیشند.
شما با خواندن مطالب این سایت از خواص عسل حیرت زده میشوید ، اما باز هم کلام از گفتن خواص ماده ای که خداوند آن را شفا قرار داده قاصر است .
شما نیازی نیست همه چیز را در باره عسل بدانید و بعد شروع به استفاده از آن کنید .
اولین قدم
از همین امروز شروع کنید و یک لیوان شربت عسل به روش زیر آماده کنید و هر روز صبح میل بفرمایید تا اثرات آن را در سلامتی و شادابی و خلق و خو و همه جای خودتون ببینید .
( دیگه جای نگفته نموند )
مواد لازم برای شربت صبحگاهی ( شربت نیروبخش )
1- عسل طبیعی یک قاشق غذا خوری
2- آب لیموترش تازه به مقدار دلخواه ( نصف یک لیموی ترش تازه )
3- آب جوشیده سرد شده ولرم ( آب فاطر)
هرسه را مخلوط کرده و نیم ساعت قبل از صبحانه هر روز نوش جان فرمایید .
عسل رمارین (Romarin) : مقوى معده، نیرودهنده، زیادکننده‌ى ترشحات صفرا و قاعده‌آور است و در یرقان و نارسایى اعمال کبد مصرف مى‌شود عسل آن در درمان یرقان اثر بسیار عالى دارد این گیاه در نواحى مدیترانه تا آسیاى صغیر مى‌روید گل‌هاى آن در اردیبهشت و خرداد نشان داده مى‌شوند.
گویا اکلیل کوهى یا نوعى پونه از این گیاه بوده باشد.
عسل لاواند (Lavande) : گل‌هاى زیبا و خوشبویش ضدعفونى‌کننده‌ى قوى بوده لذا در بیمارى‌هاى تنفسى (گریپ - آسم - سیاه سرفه) و در سردرد بسیار مؤثر است.
دم‌کرده‌اش مسکّن و ضدتشنج بوده براى درمان نفخ شکم و سرگیجه و احتقان و رعشه مؤثر است. جوهر اسطوخودوس را بر دردهاى رماتیسمى بمالند ساکت مى‌شود. عطرش خوشبو و ضد سردرد است و در فرانسه معروف است، عسل آن نیز خواص گفته شده را دارد به خصوص ضدتشنج و ضدرماتیسم خوبى بوده و در درمان آسم و سیاه‌سرفه و لارنژیت و گریپ اثرات نیکویى دارد. نوعى از آن را اعراب اسطوخودوس مى‌نامند.
* عسل لاواندین Lavandin
* عسل علف اسپرس (Sainfoin)
* عسل گندم سیاه (Sarrazin)
* عسل شبدر (خال‌گشنیزى (Trefle) )
* عسل گیاه نوع اریقى (Bruyer)
* عسل اقاقیا Acasia
* عسل گل‌هاى نارنج و مرکبات (Orange) : برگ نارنج ضداسکوربوت و تشنج و صفرا و ضدعفونى‌کننده است برگ و گل نارنج در درمان صرع و دم‌کرده‌ى برگ آن در بیمارى‌هاى عصبى و تشنج مفید است عصاره‌ى نارنج خواب‌آور مى‌باشد.
عسل زیزفون (شیردار) (Tilleul) که نوع وحشى و هلندى دارد و یک نوع از این گیاه در چین و بلوچستان ایران مى‌روید و داراى میوه‌اى است که به مصرف تغذیه مى‌رسد. مورد استعمال نوعى از آن ضدتشنج و معرّق بودن است.
عسل درخت پنبه Cotonnier : پوست ریشه‌ى بوته‌ى پنبه قاعده‌آور و دانه‌ى آن در صورتى که از مواد مخصوص آن جدا شود زیادکننده‌ى شیر و کازوئین آن است در آمریکا دم‌کرده‌ى دانه‌ى آن (همانند چاى خوردن) به عنوان ضد تب مورد استعمال دارد.
عسل آویشن Thyme (که بعضى آن را پونه‌ى کوهى نامند) ضدعفونى‌کننده بوده و در بیمارى‌هاى تنفسى (زکام و برنشیت) و در امراض روده‌اى مؤثر است.
این ترکیب حاصل تجزیۀ قندهاى ساده (مونوساکاریدها) به ویژه فروکتوز در شرایط اسیدى است، که طى عمل‌آورى شهد در کندو در صورتى که میزان فروکتوز و اسید کافى باشد آغاز مى‌شود.
در حقیقت فعالیت اینورتاز و دیاستاز موجب تشکیل HMF مى‌گردد و مانند سایر واکنش‌هاى شیمیایى با گرما تسریع مى‌شود.
ترکیب شیمیائى عسل طبیعى
ترکیب شیمیائى یک نوع عسل که تیپ عسل روشن دشتى محسوب مى‌شود به قرار زیر است.
گلوکز 35/40 درصد - لولز 34/9 درصد - ساکاروز 6/05 درصد - صمغ ( gomme ) و دکسترین 0/17 درصد - مواد آلبومینوئید 0/50 درصد - مواد معدنى 0/40 درصد که 0/15 آن سولفات‌هاست - انورتین 0/25 - اسید فرمیک (جوهر مورچه) 0/019 آب 21/61 و ویتامینها.
مواد تخمیرى یا مخمرها: انورتاز - آمیلاز - کاتالاز (پراکسیداز، لیپاز)
از گذشته تا کنون از عسل در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شده است. مهمترین خاصیت عسل ، ضد میکروب بودن آن است. در حالی که عسل یک ماده کاملاً خوراکی است و بایستی محیط خوبی برای پرورش میکروب ها باشد ، ولیکن میکروب ها در معرض عسل نابود شده و اجساد آنها نیز به مرور از بین می رود. زیرا عسل حاوی آنتی بیوتیک و آنزیم دیاستاز است . در گذشته از این خاصیت عسل برای از بین بردن پینه های دست و پا سود می جستند.
بررسی مقالات سال های 1984 تا 2001 نشان می دهد حداقل 25 تحقیق راجع به اثرات ضد زخم عسل انجام شده که نتایج آنها مثبت بوده است. عسل به عنوان التیام دهنده زخم و نگهدارنده پوست مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین 40 مورد دیگر نشان داده ، عسل دارای اثرات ضد خونریزی با موفقیت 88 درصد بوده که این عمل به همراه اثرات ضد میکروب نیز بوده است.
خاصیت ضد میکروبی در عسل با PH حدود 2/3 تا 5 به هیدروژن پراکسید(H2O2) مرتبط بوده که از تغییرات آنزیمی گلوکز به گلوکونیک اسید حاصل می شود. به هرحال اثرضد میکروبی عسل پس از گرم شدن یا در معرض آفتاب قرار گرفتن کاهش می یابد.
عسل های تولیدشده از جنگل و کوه های اروپایی مرکزی بیشتر از درختان کاج(PINUSSPP) و عسل های حاصل از MANUKA در نیوزلند از گیاه LEPTESPERMUM SCOPARIUM دارای خاصیت بسیار قوی ضد میکروبی است و بر روی برخی میکروب ها از جمله استافیوکوک اورئوس و اپیدرمیس و استرپتوکوکوس پیوژنز و آنتروباکتریاسه اثرات خوبی دارد. عسلی که در نیوزیلند و استرالیا از گیاه مذکور حاصل می شود در جهان منحصر به فرد بوده و به آن عسل UNIQUE MANUKA FACTOR)) می گویند.
سم شناسی : عسل ماده ای کاملاً خوراکی است ، ولی در موارد استثنایی ممکن است به اسپورعامل بوتولیسم آلوده باشد که ایجاد سم کرده و مسمومیت زاست ، به همین دلیل مصرف آن برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. همچنین بعضی افراد ممکن است نسبت به دانه های گرده موجود در عسل حساسیت داشته باشند.
خواص عسل : • عسل حاوی آنتی اکسیدان است، از این رو مصرف آن برای سلامت قلب و عروق مفید است. عسل به سلامت پوست کمک می کند و ضد پیری است.
•در قدیم هر دارویی را با عسل مخلوط می کردند، زیرا خاصیت بهبود بخشی داروها را چند برابر می کرده و امروزه هم از عسل در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می کنند.
• از عسل در فرآورده های ضد سرفه بطور مستقیم و غیرمستقیم استفاده می شود . مزه مزه و غرغره شربت عسل برای برطرف کردن زخم های دهان و ورم گلو بسیار سودمند است. عسل ضد آسم است.
• عسل با اینکه بسیار شیرین است، برای دندان ها و لثه مضر نیست، بلکه لثه ها را سالم می سازد و دندان ها را سفید می کند.
• دستگاه گوارش را پاک می سازد و ضد اسهال است. در تحقیقات ثابت شده اثر بسیار مفیدی برعفونت های معده با هلیکو باکتر پیلوری دارد. از این رو ضد زخم معده و دستگاه گوارش است.
• عسل در درمان آب مروارید ( کاتاراکت ) مفید است.
• عسل بادشکن است و برای معالجه قولنج روده تجویز می شود و در مسمومیت های غذایی، دستگاه گوارش را پاک می سازد.
• دوست کبد و پادزهر است، پس در بیماری های کبدی مصرف آن مفید است .سکنجبینی که با عسل تهیه می شود، صفرابری اعلاست.
• سنگ های کلیه و مثانه را از بین می برد. برای این منظور عسل را با کندر باید مصرف کرد.
• عسل خواب آور است و به مبتلایان به بیماری کم خوابی توصیه می شود که قبل از خواب چند قاشق مرباخوری عسل میل کنند.
• برای رفع کم اشتهایی مفید است و کلاً جریان خون را در بدن بهبود می بخشد. از این رو به رشد عضلات کمک می کند، پس برای بچه های کم اشتها و افراد ورزشکار بسیار مفید است.
• عسل گرفتگی مویرگ ها را باز می کند و برای عروق بسیار مفید است. پس سالمندان اگر هر روز شربت عسل و لیموی تازه بنوشند، عمر طولانی تری خواهند داشت.
• حتی موم عسل نیز خواص زیادی دارد و ماسک آن برای صورت، چین و چروک و فرورفتگی های پوست را می پوشاند و پوست را لطیف می کند.
عسل لثه ها را سالم می سازد و دندان ها را سفید می کند
درمان بیماری های متفاوت با عسل: *چاقی مفرط، فشارخون بالا، چربی بالا: صبح به صبح یک لیوان آب داغ با یک قاشق مرباخوری عسل و ۵ تا ۱۰ قطره سرکه سیب بنوشید.
*برای درمان زخم های دهان: مخلوطی از یک قاشق مرباخوری عسل و کمی زردچوبه به زخم دهان یا زخم های روی زبان بمالید این مخلوط باعث ترشح بزاق دهان می شود تا سم را بکشد.
برای سرعت بخشیدن به روند بهبود باید این مایه را از دهان بیرون ریخت. برای زخم معده، روزی ۲ بار محلول یک لیوان شیر ولرم را با یک قاشق مرباخوری عسل بنوشید.
*برای زخم های موضعی: با گاز استریل حاوی عسل روی زخم را بپوشانید و شب آن را بردارید.
*سرماخوردگی: مخلوط نصف قاشق مرباخوری دارچین و یک قاشق مرباخوری عسل را روزی ۲ یا ۳ بار مصرف کنید.
*سینوزیت: روزی ۲ یا ۳ بار مخلوطی از یک قاشق مرباخوری آب زنجبیل تازه و یک قاشق مرباخوری عسل مصرف کنید.
*حالت تهوع، استفراغ، سوء هاضمه: یک قسمت آب لیمو را با یک قسمت عسل مخلوط کنید و روزی ۲ بار کمی از آن را بنوشید.
*اضطراب: یک لیوان آب پرتقال، یک قاشق مرباخوری عسل و کمی پودر جوز هندی را روزی ۲ بار میل کنید.
*کاهش میل به سیگار: قبل از سیگار کشیدن تکه های کوچک آناناس را همراه با نصف قاشق مرباخوری عسل بجوید.
*معده درد: مخلوطی از یک چهارم قاشق مرباخوری پودر برگ بو، یک چهارم قاشق مرباخوری دانه کرفس و یک قاشق مرباخوری عسل را قبل از ناهار و شام میل کنید.
*گردش خون ضعیف: مخلوطی از یک قاشق مرباخوری دارچین و یک قاشق مرباخوری عسل را در یک لیوان آب گرم دم کنید و بنوشید.
*سکسکه: مخلوطی از یک قاشق مرباخوری عسل و یک قاشق مرباخوری روغن کرچک را هر ۱۰ دقیقه میل کنید تا سکسکه شما بند بیاید.
ممکن است بعضی از زنبورها به گل خرزهره و چند گل سمی دیگر عادت کنند و محصول سمی تهیه نمایند که البته این کار به ندرت اتفاق می افتد.
به هر حال از مصرف این ماده بسیار مفید غافل نشوید و از فواید زیاد آن سود بجویید.
اگر عسل را با کندر مصرف کنید سنگ های کلیه و مثانه را از بین می برد
پس عسلهای موجود در بازار را می‌توان به 3 نوع اصلی تقسیم کرد: عسل طبیعی:
عسل طبیعیعسلی است که زنبور با مکیدن شهد گلها تولید می‌کند.
عسل غیرطبیعی:
عسلی که زنبور با مکیدن شربت آب شکر یا شیره میوه تولید کرده باشد.
عسل تقلبی:
عسلی که یک فرد متقلب از شیره قند، شیره ذرت یا با بعضی میوه‌ها بدون دخالت دادن زنبورها درست کرده باشد.
نحوه نگهداری و تشخیص عسل سالم : استفاده از ظرف فلزی ممنوع: عسل محصول فسادناپذیری است که خاصیت باکتری‌کشی دارد؛ پس فاسد نمی‌شود.
نگهداری عسل حتی برای کوتاه مدت در دمای بالای 32 درجه سانتی‌گراد، رنگ، طعم و خاصیت آنزیمهای آن را تغییر می‌دهد.
در ترکیب عسل مقدار زیادی اسید وجود دارد. برای همین اگر عسل‌تان را در ظروف فلزی نگه دارید، هم ظرفتان خرده می‌شود و هم رنگ، بو و طعم آن تغییر می‌کند، پس حتما عسل را در ظروف شیشه‌ای یا پلاستیکی نگه دارید.
رطوبت، دشمن عسل است. عسل را در جای مرطوب نگه ندارید، در ضمن قاشق خیس را در ظرف عسل فرو نبرید چون باعث رقیق و نامرغوب شدن آن می‌شود.
عسل در دمای بالای 25 درجه سانتی‌گراد یا زیر 5 درجه سانتی‌گراد «شکرک» می‌زند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره شکرک‌زدن عسل به قسمت عسل تقلبی مراجعه کنید. وجود ذرات خارجی مثل گرد و غبار، ذرات موم و... در عسل باعث تسریع عمل شکرک زدن آن می‌شود.
اگر عسل تان شکرک زد، نگران نباشید. شما می‌توانید به راحتی و با قراردادن شیشه عسل درون یک ظرف آب‌‌جوش آن را حرارت دهید و به حالت اولش برگردانید.
اما اگر یک ماه بعد دیدید که دوباره همان عسل شکرک زده ـ به خاطر متبلور شدن دانه‌‌های شکر ـ به راحتی نمی‌توانید با انجام کار دفعه قبل آن را به حالت مایع درآورید.
عسلهای پاستوریزه که در حرارت بالا جوشیده و به صورت صنعتی بسته‌بندی می‌شوند، اصلا شکرک نمی‌زنند و رسوب هم نمی‌کنند.
در عوض به علت حرارت زیاد، بسیاری از خواص آن کم می‌شود؛ یعنی درصدی از اسیدهای آمینه، دیاستاز مثبت و بعضی ویتامین‌های عسل از بین می‌رود.
عسل از سالم‌ترین خوراکی‌هاست، به شرطی که از اول سالم به عمل آمده باشد چون در بعضی مناطق زنبورها از گل گیاهان سمی شهد می‌مکند یا از شهد گیاهانی که سمپاشی شده‌اند، استفاده می‌کنند که نتیجه آن تولید عسل نامرغوب یا حتی سمی است.
حواستان باشد عسلی که بوییدن آن شما را به عطسه بیندازد، خوردنش مستی و سکر بیاورد یا چشیدنش گلو را بسوزاند، عسل نامرغوبی است که باید از خوردنش پرهیز کرد.
ویژگیهای "عسل طبیعی" و راهکار تشخیص عسل تقلبی چیست
در این مطلب ضمن اشاره به برخی از ویژگیهای "عسل خوب و خالص"، باورهای اشتباهی را که توده مردم درباره عسل طبیعی دارند، توضیح داده‌ایم و اشاره‌ای هم به راه‌های تشخیص عسل خالص از عسل تقلبی شده است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ "عسل" در طب سنتی و تغذیه ایرانی ــ اسلامی از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است و در منابع طب سنتی کشورمان کنار روایات متعدد، تأکید فراوانی بر مصرف عسل برای حفظ سلامتی و درمان طیف گسترده‌ای از بیماریها شده است.
اما بسیاری از مردم کشورمان با تصور اینکه در حال حاضر امکان دسترسی به عسل طبیعی و خالص وجود ندارد، عملاً خود را از این ماده غذایی شفابخش و بسیار مفید، محروم کرده‌اند یا سرانه مصرف آنها به‌دلیل چنین تصوراتی، در سطحی بسیار پایین قرار دارد.
درباره باورهایی نظیر اینکه امکان خرید عسل خوب و طبیعی در بازار مصرف کشورمان بسیار دشوار یا غیرممکن است، گفتنی‌های زیادی هست که در این مطلب به چند نکته ضروری در این خصوص می‌پردازیم.
نخست اینکه به‌خلاف تصور غالب، "عسل خوب " الزاماً عسلی نیست که از زنبوری تهیه شده باشد که آن زنبور صددرصد از گلهای دشت و باغها تغذیه کرده باشد بلکه حتی عسل زنبوری هم که مثلاً در فصل سرما توسط زنبوردار با شکر یا شیره‌های شیرین تغذیه شده باشد نیز دارای بخش قابل توجهی از خواص عسل طبیعی است و به‌راحتی می‌توان با مصرف چنین عسلی که فرایند تولید آن توسط زنبور طی شده، از فواید مختلف ذکرشده برای عسل، منتفع شد!
نکته دوم اینکه برخی تصور دارند که عسل اصل و خالص الزاماً باید قیمتهای بسیار بالایی داشته باشد و عسل‌هایی که با قیمتهای مثلاً کمتر از 50 هزار تومان به‌ازای هر کیلو در بازار به‌فروش می‌رسند، نمی‌توانند عسل طبیعی، مفید و قابل اعتمادی باشند!
در صورتی که این تصور نیز غلط است چرا که به‌راحتی خودمان می‌توانیم با زنبورداران خوب و باسابقه کشورمان صحبت کنیم و نادرست بودن چنین تصوری را متوجه شویم؛ بسیاری از زنبورداران و تولید‌کنندگان عسل کشورمان، مثلاً عسل چهل‌گیاه خالص تولیدی خود در سر کندو را به‌قیمتهای بسیار پایین‌تری از تصورات ما به خریداران عمده بازار می‌فروشند؛ به‌طور نمونه، عسل خالص بهاره چهل‌گیاه توسط زنبوردار به خریداران عمده به‌قیمت حدود 15 تا 20 هزار تومان به فروش می‌رسد و عسل خالص تابستانه نیز با قیمتی حدود 40 تا 45 هزار تومان به‌فروش می‌رسد!
در همین رابطه یکی از زنبورداران نمونه و برتر کشورمان درباره قیمت عسلهای تولیدی خود می‌گوید: "سالانه به‌طور میانگین 600 تا 800 کیلو عسل در دو مرحله برداشت می‌کنم، عسل بهاری و عسل تابستانی؛ عسل بهاری ارزانتر از عسل تابستانی و کیفیت عسل تابستانی بهتر است، در فصل تابستان زنبور عسل شهد‌های متنوع‌تری را به کندو می‌آورد؛ عسل بهاری را با قیمت میانگین هر کیلو 15 هزار تومان می‌فروشم و عسل تابستانی را به‌قیمت 45 هزار تومان به‌فروش می‌‌رسانم".
نکته بعدی که درباره عسل خوب و خالص باید به آن اشاره کرد و تصورات نادرستی بین توده مردم درباره آن نیز وجود دارد، مسئله "شکرک زدن عسل" است؛ تصور عامه این است که اگر عسلی، شکرک زد یعنی آن عسل از شکر تهیه شده و اصلاً خالص و طبیعی نیست!
درباره این باور هم باید بگوییم که اصلاً این طور نیست؛ شکرک زدن عسل اصلاً ربطی به ناخالص بودن آن ندارد؛ در اصل آنچه به شکرک زدن عسل تعبیر می‌شود در اصل "رس بستنعسل" است که در واقع فرایندی طبیعی برای عسلهای خالص در سرمای هواست!
یعنی عسل خوب و خالصی که به‌هنگام عرضه به بازار به آن حرارت نداده باشند، در صورت قرار گرفتن در فضای سرد یا در یخچال به‌صورت طبیعی رس می‌بندد یا به‌اصطلاح عمومی، شکرک می‌زند؛ این رس بستن به‌دلیل آنزیمهای طبیعی است که توسط زنبور تولید شده و در عسل وجود دارد!
جالب اینکه در صورت حرارت دادن مستقیم یا غیرمستقیم عسل، این رس از بین می‌رود و دیگر هم این رس بستن، تکرار نخواهد شد؛ البته مصرف عسلی که رس بسته به هیچ عنوان مشکلی ندارد و تمام خواص طبیعی آن در این حالت هم محفوظ و حتی عسلی که حرارت ندیده، دارای خواص بیشتری است اما اگر به‌هنگام مصرف، حالت رس بسته عسل، باب میل شما نیست، می‌توانید عسل را داخل یک ظرف شیشه‌ای بریزید و این ظرف را داخل ظرفی از آب جوش قرار دهید و برای چند دقیقه، آن را با شعله ملایم، حرارت دهید.
باور دیگری که درباره عسل وجود دارد، مسئله میزان "غلظت عسل" است و برخی تصور می‌کنند که عسل خوب و خالص حتماً باید غلیظ هم باشد در صورتی که میزان غلظت عسل ربطی به خالص یا ناخالص بودن آن ندارد و بسته به نوع گیاه و محلی که زنبور از آن تغذیه کرده و فصل آن، غلظت عسل هم می‌تواند متغیر و مختلف باشد.
همین مسئله در مورد "رنگ عسل" هم صادق است و بسته به نوع گیاه و گل‌هایی که زنبور برای تهیه عسل به‌روی آنها نشسته، رنگ عسل می‌تواند از زرد روشن تا قهوه‌ای تیره و حتی نزدیک به طیف رنگی سبز زیتونی و ... نیز باشد.
همچنین باورهایی نظیر سوختن یا نسوختن عسل در مجاورت شعله، میزان کشیدگی یا بریدن عسل و ... نیز الزاماً نمی‌تواند نشانه خالص یا ناخالص بودن عسل باشد؛ قاعدتاً میزان "ساکارز عسل" یکی از بهترین فاکتورهای تشخیص عسل خوب و طبیعی است که این فاکتور هم فقط از طریق انجام آزمایش در آزمایشگاه‌های ویژه، امکان‌پذیر و هر میزان که ساکارز عسل به عدد یک نزدیکتر باشد، از غذائیت و خلوص بالاتری نیز برخوردار است.
در انتها ذکر این نکته ضروری است که با توجه به تعدد مراکز و اشخاص عرضه‌کننده عسل در کشورمان، یکی از بهترین راهکارهای عملی برای اطمینان یافتن از طبیعی و خالص بودن عسل، اطمینان داشتن به فرد یا مرکز عرضه‌کننده عسل است و همان طور که گفته شد عسل خوب و خالص الزاماً نباید قیمتهای بالایی داشته باشد یا تهیه آن در بازار مصرف حال کشورمان، کاری سخت یا ناممکن باشد.
در حال حاضر عسل عرضه‌شده توسط بسیاری از زنبورداران کشورمان و توسط افراد و مراکز مورد وثوقِ فروش عسل با ملاحظاتی که در این مطلب به آن اشاره شد، عسل خوب و طبیعی است و تمام خواص و فواید ذکرشده برای عسل را داراست؛ پس بهتر است با تغییر در نوع باور و اطلاعات خود، بار دیگر این ماده غذایی شفابخش و دوست‌داشتنی با خواص شگفت‌انگیز را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانیم و صرفاً به‌خاطر برخی باورهای غلط، خود را از مصرف "عسل" محروم نکنیم!
