فرآیند جمع‌آورى شهد گلها توسط زنبور عسل
فرآیند جمع‌آورى شهد گلها توسط زنبور عسل
زنبور کارگر حوالى بیست و یکمین روز زندگى خود، تبدیل به جمع‌کننده‌ى شهد گل مى‌شود و تا زمان مرگ خود این کار را ادامه مى‌دهد. بنابراین، این کار، طولانى‌ترین و مهم‌ترین وظیفه‌ى او در طول زندگیش مى‌باشد. جمع‌آورى شهد، همیشه پس از انجام یک سرى پروازهاى شناسایى انجام مى‌گیرد. معمولاً زنبورها در گروه‌هاى بیست‌تایى در محل چرخیده و به سمت سوراخ پرواز باز مى‌گردند تا بتوانند وضعیت کندو را در محیط اطرافش مشخص سازند. سوراخ پرواز کندو براى آنها به مثابه‌ى خورشیدى مصنوعى است.
یک‌سوم زنبورها مى‌توانند در یک زمان با هم کندو را ترک کرده و براى جمع‌آورى شهد گل بروند. پرواز آنها شرایط خاصى را مى‌طلبد که عبارتند از:
درجه‌ى حرارت نباید خیلى پایین باشد. در صورتى که دماى هوا زیر 10 درجه سانتى‌گراد باشد زنبورهاى اهلى پرواز نمى‌کنند. البته این معدل درجه‌ى حرارت در هر منطقه متغییر است و ممکن است اختلافى بین کندوهاى کوهستانى و کندوهاى مناطق مدیترانه‌اى وجود داشته باشد.
نوزیدن باد، این جمع‌آورى را تضمین مى‌کند. زنبورها اصلاً باد را دوست ندارند و یک باد ضعیف نیز فعالیت آنها را کاهش مى‌دهد. بادهاى شدید خروج آنها را به کلى ممنوع مى‌سازد.
خورشید نقش غیرقابل انکارى در بهبود وضعیت جمع‌آورى شهد برعهده دارد.
هنگامى که نور شدیدتر است، فعالیت زنبورها نیز افزایش مى‌یابد. گویى انرژى تشعشعات خورشیدى به زنبورها حرکت و جنبش و نشاط و فعالیت بیشتر مى‌بخشد.
باران کاملاً با این امر متضاد است. اکثر اوقات، حتى یک هواى ابرى زنبورها را در خروج از کندو منصرف مى‌سازد زیرا آنها به طور ناخودآگاه مى‌ترسند اگر باران شروع شود، دیگر قادر نباشند به کندو باز گردند.
در مجموع، سرما، باد و باران، جمع‌آورى شهد را مختل ساخته و براى زنبورها خطرناک هستند. البته بدون این‌که دشمنانى مانند زنبورهاى درشت‌تر و غیره را از یاد ببریم.
علاوه بر آن، خود جمع‌آورى شهد نیز اصولى دارد که عبارتند از:
زنبورها سعى مى‌کنند تا حداکثر ممکن، جمع‌آورى را در فاصله‌ى نزدیک‌ترى از کندو انجام دهند. اگر فاصله از مقدار معینى بیشتر شود، جمع‌آورى دیگر سوددهى نخواهد داشت زیرا مصرف انرژى لازم براى یک پرواز طولانى (زنبور براى پرواز، عسل «مى‌سوزاند») با مقدار برداشت عسل مساوى و یا حتى بیشتر از آن خواهد بود.
تا فاصله‌ى سه کیلومترى به صفر مى‌رسد. زنبورها معمولاً از این جلوتر نمى‌روند اما ممکن است به‌صورت استثنایى تا فاصله‌ى 5 کیلومترى نیز از کندو دور شوند.
زنبورها همیشه خط سیرهاى مشخصى را انتخاب مى‌کنند و با دقت از پرواز روى آب‌هاى پهناور (دریا، دریاچه‌ها) و عبور از روى کوهستان‌ها خوددارى مى‌کنند.
هنگامى که آنها مکانى را براى جمع‌آورى شهد مى‌یابند، تا آخر فصل گل به آن وفادار بوده و تا زمانى که بتوانند از آن شهدى جمع‌آورى کنند، به آن‌جا مى‌روند. این وفادارى نکته‌ى عجیبى است زیرا ایشان را وادار مى‌سازد سایر مناطق شهددار را حتى اگر غنى‌تر باشند نادیده بگیرند. آنها تا زمانى که شهد گل‌هاى مکان اول به پایان نرسیده سراغ بعدى نمى‌روند. در جاى دیگر توضیح خواهیم داد که چگونه کارگران اطلاعات خود را در مورد محل و ارزش منطقه به سایر زنبورها مى‌دهند. این کار به‌وسیله‌ى رقص‌هاى سریعى که به عنوان زبانى براى گفتن به کار مى‌روند انجام مى‌شود.
