مفهوم لغوى و شناسنامۀ عسل
عسل در فرهنگ واژگان و قاموس‌هاى معتبر عربى به فارسى سره به معناى انگبین آمده است که بیانگر مادۀ شیرینى است که به وسیلۀ زنبور عسل از شیرۀ گلها و شهد گیاهان فراهم شده و پس از تغییر و تحول در خانه‌هاى موم « کندو» انباشته مى‌شود.
واژۀ عسل فقط یک بار در قرآن آمده است:
وَ أَنْهٰارٌ مِنْ خَمْرٍ، لَذَّةٍ لِلشّٰارِبِینَ وَ أَنْهٰارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى [سوره‌محمد/ آیۀ 15].
کتاب قاموس قرآن تألیف سیدعلى‌اکبر قرشى چاپ دارالکتب الاسلامیه در مورد نَحْل زنبور عسل آمده است: راغب اصفهانى در مفردات معناى اصلى نحل را زنبور عسل گرفته و مى‌گوید: به نظر من مَهریّه را از آن جهت نَحْلَه گویند که عطیّۀ مرد مثل عطیّۀ زنبور عسل عوض مالى ندارد و گوید: مى‌شود عطیّه را معنى اصلى قرار داد،
در این صورت زنبور را از آن جهت نحل گویند که کارش عطیّه‌اى است نسبت به مردم.
در مجمع‌البیان وجه دوم را اختیار فرموده و گوید: زنبور را نحل گویند که خداوند به وسیلۀ او عسل را به مردم عطا کرده است. و در مجمع آمده است: نِحْلَه؛ عطیّه‌اى است که در مقابل ثمن و عوض نباشد، راغب نیز نظیر آن را گفته است.
در تفسیر نمونۀ موضوعى آیت‌اللّه مکارم شیرازى نشر امیرالمؤمنین، قم چاپ سوم ص 398-380 آمده است: نَحْل نام زنبور عسل است و نِحْلَه بر وزن قبله به معناى بخشش بلاعوض است و مفهوم آن از هِبَه (بخشش) محدودتراست، چرا که هِبَه بخشش بلاعوض و معوّض را در بر مى‌گیرد و نِحْله؛ تنها بخشش بلاعوض را شامل مى‌شود و به تعبیر راغب اصفهانى در مفردات، احتمال دارد ریشۀ اصلى آن همان نِحله به معنى بخشش باشد و اگر به زنبور عسل نَحْل گفته مى‌شود به خاطر آن است که عطیّه و بخشش شیرینى براى عالم انسانیت به ارمغان مى‌آورد. [به تفسیر نمونه مراجعه شود].
مطالب مرتبط :1-تحلیل جایگاه عسل در چشم‌انداز معارف اسلامى و طب نوین 2-عسل معجزه خداوند 3- عسل و سبک زندگی
