آشنایی با عسل و خواص دارویی آن

آشنایی با عسل و خواص دارویی آن

 

 

مهمترین خاصیت عسل ، ضد میکروب بودن آن است

 

از گذشته تا کنون از عسل در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده شده است. مهمترین خاصیت عسل ، ضد میکروب بودن آن است. در حالی که عسل یک ماده کاملاً خوراکی است و بایستی محیط خوبی برای پرورش میکروب ها باشد ، ولیکن میکروب ها در معرض عسل نابود شده و اجساد آنها نیز به مرور از بین می رود. زیرا عسل حاوی آنتی بیوتیک و آنزیم دیاستاز است . در گذشته از این خاصیت عسل  برای از بین بردن پینه های دست و پا سود می جستند.

بررسی مقالات سال های 1984 تا 2001 نشان می دهد حداقل 25 تحقیق راجع به اثرات ضد زخم عسل انجام شده که نتایج آنها مثبت بوده است. عسل به عنوان التیام دهنده زخم و نگهدارنده پوست مورد تأیید قرار گرفته است. همچنین 40 مورد دیگر نشان داده ، عسل دارای اثرات ضد خونریزی با موفقیت 88 درصد بوده که این عمل به همراه اثرات ضد میکروب نیز بوده است.

خاصیت ضد میکروبی در عسل با PH حدود 2/3 تا 5 به هیدروژن پراکسید(H2O2) مرتبط بوده که از تغییرات آنزیمی گلوکز به گلوکونیک اسید حاصل می شود. به هرحال اثرضد میکروبی عسل پس از گرم شدن یا در معرض آفتاب قرار گرفتن کاهش می یابد.

عسل های تولیدشده از جنگل و کوه های اروپایی مرکزی بیشتر از درختان کاج(PINUSSPP) و عسل های حاصل از MANUKA در نیوزلند از گیاه LEPTESPERMUM SCOPARIUM دارای خاصیت بسیار قوی ضد میکروبی است و بر روی برخی میکروب ها از جمله استافیوکوک اورئوس و اپیدرمیس و استرپتوکوکوس پیوژنز و آنتروباکتریاسه اثرات خوبی دارد. عسلی که در نیوزیلند و استرالیا از گیاه مذکور حاصل می شود در جهان منحصر به فرد بوده و به آن عسل UNIQUE MANUKA FACTOR)) می گویند.

سم شناسی : عسل ماده ای کاملاً خوراکی است ، ولی در موارد استثنایی ممکن است به اسپورعامل بوتولیسم آلوده باشد که ایجاد سم کرده و مسمومیت زاست ، به همین دلیل مصرف آن برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. همچنین بعضی افراد ممکن است نسبت به دانه های گرده موجود در عسل حساسیت داشته باشند.

 

برای مطالعه بیشتر عسل و نقش آن در سلامت و درمان کلیک کنید 

 

 

خواص عسل :
• عسل حاوی آنتی اکسیدان است، از این رو مصرف آن برای سلامت قلب و عروق مفید است. عسل به سلامت پوست کمک می کند و ضد پیری است.

• در قدیم هر دارویی را با عسل  مخلوط می کردند، زیرا خاصیت بهبود بخشی داروها را چند برابر می کرده و امروزه هم از عسل در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده می کنند.

• از عسل در فرآورده های ضد سرفه  بطور مستقیم و غیرمستقیم استفاده می شود . مزه مزه و غرغره شربت عسل برای برطرف کردن زخم های دهان و ورم گلو بسیار سودمند است. عسل ضد آسم است.

• عسل با اینکه بسیار شیرین است، برای دندان ها  و لثه مضر نیست، بلکه لثه ها را سالم می سازد و دندان ها را سفید می کند.

• دستگاه گوارش را پاک می سازد و ضد اسهال است. در تحقیقات ثابت شده اثر بسیار مفیدی برعفونت های معده با هلیکو باکتر پیلوری دارد. از این رو ضد زخم معده  و دستگاه گوارش است.

• عسل در درمان آب مروارید ( کاتاراکت ) مفید است.

• عسل بادشکن است و برای معالجه قولنج روده تجویز می شود و در مسمومیت های غذایی، دستگاه گوارش را پاک می سازد.

• دوست کبد و پادزهر است، پس در بیماری های کبدی مصرف آن مفید است .سکنجبینی که با عسل تهیه می شود، صفرابری اعلاست.

• سنگ های کلیه  و مثانه را از بین می برد. برای این منظور عسل را با کندر باید مصرف کرد.

• عسل خواب آور است و به مبتلایان به بیماری کم خوابی  توصیه می شود که قبل از خواب چند قاشق مرباخوری عسل میل کنند.

• برای رفع کم اشتهایی  مفید است و کلاً جریان خون را در بدن بهبود می بخشد. از این رو به رشد عضلات کمک می کند، پس برای بچه های کم اشتها  و افراد ورزشکار  بسیار مفید است.

• عسل گرفتگی مویرگ ها را باز می کند و برای عروق بسیار مفید است. پس سالمندان  اگر هر روز شربت عسل و لیموی  تازه بنوشند، عمر طولانی تری خواهند داشت.

• حتی موم عسل نیز خواص زیادی دارد و ماسک آن برای صورت، چین و چروک و فرورفتگی های پوست را می پوشاند و پوست را لطیف می کند.

 

عسل لثه ها را سالم می سازد و دندان ها را سفید می کند

 

درمان بیماری های متفاوت با عسل:
* چاقی مفرط، فشارخون بالا، چربی بالا: صبح به صبح یک لیوان آب داغ با یک قاشق مرباخوری عسل و ۵ تا ۱۰ قطره سرکه سیب بنوشید.

* برای درمان زخم های دهان: مخلوطی از یک قاشق مرباخوری عسل و کمی زردچوبه به زخم دهان یا زخم های روی زبان بمالید این مخلوط باعث ترشح بزاق دهان می شود تا سم را بکشد.

برای سرعت بخشیدن به روند بهبود باید این مایه را از دهان بیرون ریخت. برای زخم معده، روزی ۲ بار محلول یک لیوان شیر ولرم را با یک قاشق مرباخوری عسل بنوشید.

* برای زخم های موضعی: با گاز استریل حاوی عسل روی زخم را بپوشانید و شب آن را بردارید.

* سرماخوردگی: مخلوط نصف قاشق مرباخوری دارچین و یک قاشق مرباخوری عسل را روزی ۲ یا ۳ بار مصرف کنید.

* سینوزیت: روزی ۲ یا ۳ بار مخلوطی از یک قاشق مرباخوری آب زنجبیل تازه و یک قاشق مرباخوری عسل مصرف کنید.

* حالت تهوع، استفراغ، سوء هاضمه: یک قسمت آب لیمو را با یک قسمت عسل مخلوط کنید و روزی ۲ بار کمی از آن را بنوشید.

* اضطراب: یک لیوان آب پرتقال، یک قاشق مرباخوری عسل و کمی پودر جوز هندی را روزی ۲ بار میل کنید.

* کاهش میل به سیگار: قبل از سیگار کشیدن تکه های کوچک آناناس را همراه با نصف قاشق مرباخوری عسل بجوید.

* معده درد: مخلوطی از یک چهارم قاشق مرباخوری پودر برگ بو، یک چهارم قاشق مرباخوری دانه کرفس و یک قاشق مرباخوری عسل را قبل از ناهار و شام میل کنید.

* گردش خون ضعیف: مخلوطی از یک قاشق مرباخوری دارچین و یک قاشق مرباخوری عسل را در یک لیوان آب گرم دم کنید و بنوشید.

* سکسکه: مخلوطی از یک قاشق مرباخوری عسل و یک قاشق مرباخوری روغن کرچک را هر ۱۰ دقیقه میل کنید تا سکسکه شما بند بیاید.

ممکن است بعضی از زنبورها به گل خرزهره و چند گل سمی دیگر عادت کنند و محصول سمی تهیه نمایند که البته این کار به ندرت اتفاق می افتد.

به هر حال از مصرف این ماده بسیار مفید غافل نشوید و از فواید زیاد آن سود بجویید.

 

اگر عسل را با کندر مصرف کنید سنگ های کلیه و مثانه را از بین می برد

 

پس عسل‌های موجود در بازار را می‌توان به 3 نوع اصلی تقسیم کرد:
عسل طبیعی:

عسل طبیعی عسلی است که زنبور با مکیدن شهد گل‌ها تولید می‌کند.

 

عسل غیرطبیعی:

عسلی که زنبور با مکیدن شربت آب شکر یا شیره   میوه تولید کرده باشد.

عسل تقلبی:

عسلی که یک فرد متقلب از شیره قند، شیره ذرت یا با بعضی میوه‌ها بدون دخالت دادن زنبورها درست کرده باشد.

 

نحوه نگهداری و تشخیص عسل سالم :
استفاده از ظرف فلزی ممنوع: عسل محصول فسادناپذیری است که خاصیت باکتری‌کشی دارد؛ پس فاسد نمی‌شود.

نگهداری عسل حتی برای کوتاه مدت در دمای بالای 32 درجه سانتی‌گراد، رنگ، طعم و خاصیت آنزیم‌ها‌ی آن را تغییر می‌دهد.

در ترکیب عسل مقدار زیادی اسید وجود دارد. برای همین اگر عسل‌تان را در ظروف فلزی نگه دارید، هم ظرفتان خرده می‌شود و هم رنگ، بو و طعم آن تغییر می‌کند، پس حتما عسل را در ظروف‌ شیشه‌ای یا پلاستیکی نگه دارید.

رطوبت، دشمن عسل است. عسل را در جای مرطوب نگه ندارید، در ضمن قاشق خیس را در ظرف عسل فرو نبرید چون باعث رقیق و نامرغوب شدن آن می‌شود.

عسل در دمای بالای 25 درجه سانتی‌گراد یا زیر 5 درجه سانتی‌گراد «شکرک»‌ می‌زند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره شکرک‌زدن عسل به قسمت عسل تقلبی مراجعه کنید.
وجود ذرات خارجی مثل گرد و غبار، ذرات موم و... در عسل باعث تسریع عمل شکرک زدن آن می‌شود.

اگر عسل تان شکرک زد، نگران نباشید. شما می‌توانید به راحتی و با قراردادن شیشه عسل درون یک ظرف آب‌‌جوش آن را حرارت دهید و به حالت اولش برگردانید.

 اما اگر یک ماه بعد دیدید که دوباره همان عسل شکرک زده ـ به خاطر متبلور شدن دانه‌‌های شکر ـ به راحتی نمی‌توانید با انجام کار دفعه قبل آن را به حالت مایع درآورید.

عسل‌های پاستوریزه که در حرارت بالا جوشیده و به صورت صنعتی بسته‌بندی می‌شوند، اصلا شکرک نمی‌زنند و رسوب هم نمی‌کنند.

در عوض به علت حرارت زیاد، بسیاری از خواص آن کم می‌شود؛ یعنی درصدی از اسیدهای آمینه، دیاستاز مثبت و بعضی ویتامین‌های عسل از بین می‌رود.

عسل از سالم‌ترین خوراکی‌هاست، به شرطی که از اول سالم به عمل آمده باشد چون در بعضی مناطق زنبورها از گل گیاهان سمی شهد می‌مکند یا از شهد گیاهانی که سمپاشی شده‌اند، استفاده می‌کنند که نتیجه آن تولید عسل نامرغوب یا حتی سمی است.

حواستان باشد عسلی که بوییدن آن شما را به عطسه بیندازد، خوردنش مستی و سکر بیاورد یا چشیدنش گلو را بسوزاند، عسل نامرغوبی است که باید از خوردنش پرهیز کرد.

 

منبع  :

1- بخش آشپزی بیتوته

2-tebyan.net

3-hamshahrionline.ir

4-hidoctor.ir

تبلور یا شکرک زدن عسل

تبلور یا شکرک زدن عسل ( GRANULATION )

عسل طبیعى و خالص باید شکرک بزند.

آنزیم دیاستاز و همچنین قند (گلوکز) بالاى موجود در عسل از عوامل مهم در عمل شکرک زدن است.

اجسام خارجى از قبیل ذرات موم، گرده‌ى گل و یا حتى گرد و غبار مى‌توانند به عنوان هستۀ تبلور باشند.

دیاستاز، این ذرات را به خود جذب کرده و ته‌نشین و کدر مى‌شود. هر چه مقدار گلوکز عسل بیشتر شود، عمل شکرک زدن زودتر اتفاق مى‌افتد.

پس نتیجه گیریم که اگر عسلى پس از مدتى شکرک زد، پس حتماً طبیعى است. البته تولیدکنندگان به دلیل این که مصرف‌کننده‌ها عسل مایع و شفاف را مى‌پسندند، بعد از استخراج آن و عمل فیلتر کردن (صاف کردن)، عسل را تقریباً 30 دقیقه در دماى 60 درجه‌ى سانتیگراد حرارت مى‌دهند یا به عبارتى پاستوریزه مى‌کنند که با این عمل دیاستاز موجود در عسل با حرارت از بین مى‌رود و عسلى شفاف و روان به دست مى‌آید. در مورد شکرک عسل و تبلور آن در بخشى از همین کتاب به تفصیل مورد بحث و بررسى قرار گرفته است.

 عسل شکرى

منشاء آن شربت شکر یا مخلوطى از عسل و شکر است، یعنى به‌جاى شهد گل، شکر در اختیار زنبور قرار مى‌گیرد که ممکن است حتى به صورت شان به بازار عرضه شود. عسلى که به این طریق تهیه مى‌شود طبعاً عطر و بو (بوى گل) ندارد و طعم شکر را مى‌دهد.

وزن مخصوص آن از عسل کمتر است. درصد ساکاروز بالاترى نسبت به عسل داردوهمچنین کش‌دار نیست. بنا به گفته ى بعضى از کارشناسان تولیدکنندۀ عسل اگر این نوع عسل به دلیل اشباع آن از شکر، شکرک زد بلورهاى آن درشت‌تر به نظر مى‌رسد.

لازم به ذکر است که با اتکاء به وضع ظاهرى عسل کمتر مى‌توان در مورد خلوص و مرغوبیت آن اظهار نظر صحیحى نمود؛ چرا که فقط روش آزمایشگاهى، روش مناسبى در تعیین خلوص عسل مى‌باشد.

این مادۀ زرین، غنى و فوق‌العاده محصول معجزه‌آساى زنبورهاى عسل است و جایگزین مناسبى براى شکر سفید به‌شمار مى‌رود. هر چند در تمامى سال موجود مى‌باشد، اما باید دانست که در بهار و پاییز به‌عمل مى‌آید و در این موقع از سال از سایر مواقع تازه‌تر مى‌باشد.

فرایند اعجاب‌انگیز تهیۀ عسل از چرخش زنبورها به دور گل‌ها شروع مى‌شود. آنها در همین حال شهد گل‌ها را در دهان خود جمع مى‌کنند. شهد گل‌ها با آنزیم مخصوصى که در بزاق دهان زنبور وجود دارد، ترکیب شده و طى یک فرایند شیمیایى تبدیل به عسل مى‌شود. زنبورها، عسل را به داخل کندو مى‌برند و آن را درون حفره‌ها و دیواره‌هاى هر شبکه از کندو ذخیره‌مى‌کنند. ارتعاشى که از بال‌زدن‌هاى آنها ایجاد مى‌شود، کار تهویه راانجام داده و موجب مى‌شود رطوبت بیش از اندازه آن از بین رفته و آماده مصرف گردد.

علاوه بر این‌که عسل به عنوان شیرین‌کنندۀ مغذى و طبیعى به شماره مى‌رود، تحقیقات حاکى از این است که ترکیبات منحصر به‌فرد عسل، از آن یک ضد میکروب و ضد اکسیدان قوى ساخته است.

عسل ناخالص (خام) ماده‌اى ضدباکترى، ضدویروس و ضدقارچ

خواص عسل مانند اکثر مواد غذایى به کیفیت آن بستگى دارد؛ اما در این مورد

بخصوص، کیفیت از اهمیت بالاترى برخوردار است، چرا که گرده‌هایى که به پاهاى زنبور عسل مى‌چسبند، خاصیت درمانیشان در گیاهان مختلف، متفاوت مى‌باشند.

به علاوه در فرایند درست شدن عسل بسیارى از مواد مغذى در داخل کند و باقى مى‌ماند. مى‌توان گفت که عسل ناخالص (یا همان عسل اولیه) حاوى همان صمغى است که در موم وجود دارد. موم گاهى اوقات با نام «چسب زنبور» نیز شناخته مى‌شود که عبارت است از یک مخلوط مرکب صمغى‌شکل و مواد دیگرى که زنبورهاى عسل با استفاده از آن کندو را آب‌بندى مى‌کنند و آن را در مقابل باکترى و سایر میکرو ارگانیسم‌ها محفوظ نگه مى‌دارند.

زنبور عسل، موم را با ترکیب کردن صمغ گیاهان با ترشحات آنزیمى خود درست مى‌کند. جالب است بدانید که موادى شبیه به قیر خیابان نیز در موم دیده مى‌شود. گاهى اوقات زنبورهاى نگهبان، از پرده‌هاى خاصى که در داخل هر یک از حفره‌هاى کندو است استفاده مى‌کنند تا موم را در آن محوطه انباشته کنند، سپس سایر زنبورها از این ماده در دور تا دور شان عسل استفاده مى‌کنند و کلیه شکاف‌ها را از این صمغ ضد باکترى، ضد ویروس و ضد قارچ پر مى‌کنند. صمغى که در موم وجود دارد تنها حاوى مقدار کمى از مواد مغذى است که در عسل یافت مى‌شود.

تحقیقات نشان داده‌اند: به‌طور کلى عناصرى که در عسل و موم وجود دارند مى‌توانند از بروز سرطان و تومور جلوگیرى نمایند.

از این موارد مى‌توان به «فنیل کتینورى متیل اسید»، «فنى اتیل دى متیل کافیت» اشاره کرد. محققان بر این باورند که این ترکیبات از بروز سرطان روده در حیوانات جلوگیرى مى‌کنند که این امر با کم شدن فعالیت دو آنزیم با نام‌هاى فسفاتیدیلى نوسیتول نوعى فسفو لیپاز C لیپوکسیژن امکان‌پذیر مى‌شود. زمانى که عسل خام طى فرایند گرمایشى قرار مى‌گیرد بسیارى از خواص مفید اولیه خود را از دست مى‌دهد.

عسل کارایى ورزشى را افزایش داده و موجب بهبود جراحات مى‌شود اصولاً از عسل به عنوان ماده‌اى انرژى‌زا استفاده مى‌کنند. در تحقیقات اخیر ثابت شده که از عسل همچنین مى‌توان به عنوان یک مادۀ ارگوژنیک (موادى که قابلیت اجرایى ورزشکاران را ارتقا مى‌بخشد) نیز استفاده کرد. همچنین این ماده، در بهبود زخم‌ها و سایر جراحات نیز نقش مهمى را ایفا مى‌کند. سال‌ها پیش در زمان بازى‌هاىالمپیک، معمولاً ورزشکاران براى بدست آوردن نیرو و توان بیشتر از مواد غذایى مخصوصى استفاده مى‌کردند که در این میان مى‌توان به عسل و انجیر خشک اشاره کرد. در حال حاضر نیز عده‌اى از پژوهشگران تحقیقات خود را بر روى این ماده شروع کرده‌اند. یکى از تحقیقاتى بر روى 39 نفر ورزشکار وزنه بردار که هم شامل خانم‌ها مى‌شدند و هم مردان، انجام شد. این افراد تحت آموزش‌هاى سنگین وزنه‌بردارى و بدن‌سازى قرار داشتند. آنها پس از اتمام تمرینات، مکمل پروتیئن خود را یا با شکر یا «مالتو دکسترین» و یا عسل مخلوط کرده و مصرف مى‌نمودند.

قند خون گروهى که از عسل استفاده مى‌کردند در تمام طول مدت 2 ساعت تمرین ثابت باقى مى‌ماند. همچنین قدرت ماهیچه‌ها و نیروى ذخیره شده در آن دسته از افرادى که از مکمل پروتئین و عسل استفاده کرده بودند نسبت به سایرین افزونى داشت. ثابت نگه داشتن قند خون در طى تمرینات استقامتى در کنار مصرف کربوهیدرات یکى از راه‌هاى مناسب براى ذخیره گلیکوژن در ماهیچه‌هاست.

همان طور که مطلع هستید گلیکوژن نوعى قند ذخیره شده در ماهیچه‌هاست که حالت سوخت آماده مصرف را دارد. به همین دلیل ورزشکارانى که از عسل استفاده مى‌کردند، گلیکوژن کافى در ماهیچه‌هایشان ذخیره مى‌شد و روز آینده مى‌توانستند با بالاترین آمادگى و دارا بودن بالاترین میزان سلامتى در تمرینات شرکت کنند. تا این‌جا ثابت شد که عسل مى‌تواند به عنوان منبع دیگرى از کربوهیدرات به ورزشکاران کمک کند تا در بهترین وضعیت، واکنش نشان دهند و مى‌توان ادعا کرد که نسبت به تمام انتخاب‌هاى دیگر ارجحیت دارد.

از دیگر خواص شفابخش عسل، مى‌توان به قابلیت بالاى آن در بهبود جراحات اشاره کرد: از قرن‌ها قبل عسل به عنوان یک مادۀ ضدعفونى‌کننده و همچنین گندزدا مورد استفاده قرار مى‌گرفت و به صورت موضعى بر روى زخم‌ها، سوزش‌ها و جراحات استعمال مى‌شد. در یکى از بررسى‌هایى که در هند انجام شده، محققان خواص دارویى عسل را با درمان معمول و مرسوم (سولفادیازین) بر روى 104 بیمارى که داراى سوختگى درجه یک بودند، امتحان کردند. پس از گذشت یک هفته از شروع درمان 91% از بیمارانى که تحت معالجه با عسل قرار گرفته بودند، هیچ گونه عفونتى نکردند. این در حالى است که تنها 7% از افرادى که از دارواستفاده کرده بودند، دچار عفونت نشدند.

همچنین بسیارى از بیمارانى که در گروه درمانى عسل قرار گرفته بودند، قادر شدند تا خیلى زودتر بهبود پیدا کنند.

یکى دیگر از مزایاى عسل در تحقیقى که بر روى افراد سزاریانى (شکافت و جراحى پهلو و بیرون آوردن جنین) و هستورکتومى (بیرون آوردن رحم) انجام شد، کاملاً مشهود است. بدن این افراد خیلى زودتر از سایرین، از کلیه عفونت‌ها پاک شد و خیلى زودتر از بیمارستان مرخص شدند.

واکنش شفابخش عسل آن هم زمانى که به صورت موضعى استعمال مى‌گردد، از روند خاصى پیروى‌کند. از آنجایى که عسل به طور اخص از گلوکز و فروکتوز (دو نوع قندى که آب زیادى به خود جذب مى‌کنند) تشکیل شده، به همین دلیل آبى را که در روى زخم‌جمع مى‌شود را به خود جذب مى‌کنند، از اینرو رشد باکترى‌ها و قارچ‌ها در آن محل متوقف مى‌شود. این میکرو ارگانیسم‌ها (همان موجودات ذره‌بینى «قارچ و باکترى») در محیطهاى مرطوب و نمدار رشد مى‌کنند.

همچنین عسل خام داراى آنزیمى به نام گلوکز اکسیداز مى‌باشد که وقتى با آب مخلوط مى‌شود، پراکسید هیدروژن تولید مى‌کند که این ماده، خود به عنوان نوعى ضدعفونى‌کنندۀ خفیف شناخته مى‌شود. علاوه بر آنزیم‌هاى خاصى که در عسل یافت مى‌شوند و نقش مرهم را ایفا مى‌کنند، عسل شامل آنتى‌اکسیدان فلاوونوئید نیز مى‌باشد که نقش آنتى باکتریال را ایفا مى‌کند. یکى از ضداکسیدان‌ها، چینوسمرین نام دارد که تنها مختص به عسل مى‌باشد، پژوهشگران هم اکنون در حال مطالعه این عنصر هستند تا با خواص ضداکسیدکنندگى آن بیشتر آشنا شوند.

یکى دیگر از مطالعات آزمایشگاهى بر روى عسل استریلیزه نشده، نشان داده است که این ماده، واکنش بجایى در مقابل استافیلوکک‌ها (باکترى که در همه جا وجود دارد و باعث ایجاد عفونت در زخم‌هاى باز مى‌شود) از خود نشان مى‌دهد.

عسلى که رنگ آن کمى تیره‌تر است، به ویژه عسلى که از گل‌گندم سیاه (نوعى گندم)، درست شده باشد حاوى مقادیر بیشترى آنتى اکسیدان نسبت به سایر انواع عسل‌ها مى‌باشد.

همچنین عسل خام و عسلى که تحت فرایندهاى شیمیایى قرار نگرفته باشد، داراى مزایاى بیشترى نسبت به انواع مشابه خود مى‌باشد.

روزانه یک قاشق عسل بدن را در مقابل رادیکال‌هاى آزاد محافظت مى‌کند مصرفروزانه یک قاشق عسل گردش خون در رگ‌ها را تسریع مى‌بخشد و موجب تولید آنتى اکسیدان‌هاى خاصى در بدن انسان مى‌شود.

این امر در دویست و بیست و هفتمین همایش جامعۀ دارویى آمریکا که در 28 مارس سال 2004 در کالیفرنیا برگزار شد، به اثبات رسید. در این همایش «هیدرون گرس» زیست‌شیمیدان و همکارانش 25 تحقیق مشابه را از دانشکدۀ دیویس کالیفرنیا ارائه دادند.

طى این مطالعات، افراد تحت آزمایش علاوه بر رژیم غذایى روزانه خود، یک قاشق سوپ‌خورى عسل مصرف مى‌کردند.

پس از این‌که محققان نمونه‌هاى خونى آنها را در طى فواصل زمانى معین، بر روى نمودار بردند، به این نتیجه رسیدند که ارتباط مستقیمى میان مصرف عسل و میزان پلى‌فِنولیک (نوعى آنتى اکسیدان) در خون وجود دارد عسل براى افراد سالم، کسانى که کلسترول بالا و دیابت نوع 2 دارند، مفید مى‌باشد در آزمایش‌هاى مختلفى که بر روى افراد سالم و کسانى که داراى کلسترول بالا بودند و یا این‌که دچار دیابت نوع دوم بودند، انجام شد، دانشمندان به این نتیجه رسیدند که عسل یکى از مناسب‌ترین شیرین‌کننده‌ها براى تمام گروه‌هاى ذکر شده مى‌باشد.

میزان مشابهى شکر، عسل مصنوعى، و عسل طبیعى خورانده شد. در افرادى که از سلامت کامل برخوردار بودند، مصرف شکر و عسل ساختگى یا تأثیر منفى بر روى آنها داشت و یا به طور کلى هیچ تأثیرى نداشت. این در حالى است که مصرف عسل طبیعى در این افراد منجر به کاهش 7 درصدى کلسترول، 2% ترى‌گلیسرید، 6% هموسیستین (یکى از فاکتورهاى ریسک ابتلا به بیمارى‌هاى قلبى - عروقى)، و% 6 قند خون شد.

همچنین HDL و یا همان کلسترول خوب خون آنها به میزان% 2 افزایش پیدا کرد. در بیمارانى که داراى کلسترول بالا بودند، عسل مصنوعى میزان LDL یا همان کلسترون بد خون را کاهش داد. این امر در حالى است که مصرف عسل طبیعى منجر به کاهش 8 درصدى کلسترول شد که در این میان سهم کلسترول بد خون بیشتر بود. همچنین پروتیئن انفعالى آن نیز تا 75% کاهش پیدا کرد.

نهایتاً در بیمارانى که مبتلا به دیابت نوع دوم بودند، مصرف عسل طبیعى باعث کاهش قابل توجه قند خون در آنها گردید. بنابراین بهتر است کمى عسل را صبح‌ها در شیر، ظهرها در ماست و یا یعد از ظهر در چاى‌خود مخلوط کنید و از نوشیدن آن لذت ببرید.

به نظرمى‌رسد که مصرف یک قاشق عسل به طور روزانه، نیاز شما به مصرف داروهاى مختلف را تا حد زیادى کاهش مى‌دهد.

هر چند آداب غذایى جدید، مانند گذشته به خواص غذایى فوق العاده عسل اهمیت نمى‌دهد، اما نباید فراموش کرد که عسل حاوى مقادیر زیادى ویتامین B2 ، ویتامین B6 و آهن و منگنز مى‌باشد.

خواص عسل

امروزه در دنیاى علم پزشکى و تغذیه روزى نیست که کشفى تازه در مورد شگفتى‌هاى عسل این اکسیر ارزشمند حیاتى به وقوع نپیوندد! خواص اثبات شده دارویى عسل در علم پزشکى به شرح زیر است:

1 - خواص ضدباکتریایى و آنتى‌بیوتیکى و همچنین خاصیت ضدالتهابى عسل.

2 - گلوکز و فروکتوز عسل سریعاً جذب شده و به انرژى تبدیل مى‌شوند.

3 - اعمال کبد را فعال کرده و در دفع سموم دِتوکسالیون Detoxalion از کبد مؤثر است.

4 - حرکات و ترشحات روده را بهبود مى‌بخشد. عسل داراى یک اثر ملین بوده و ترشحات روده‌ها را تحریک مى‌کند. فشار اسمزى بالا، وجود ترکیبات معطر و استیل کولین باعث بروز این اثرات مى‌شود.

شباهت رفتار و عملکرد انسان مؤمن به کارهاى شگفت زنبوران عسل

* زنبور عسل از پلیدى‌ها و آلودگى‌ها بیزارى مى‌جوید چنان که مؤمن نیز از گناهان و پلیدى‌ها و آلودگى‌هاى جسمى اجتناب مى‌ورزد.

* تمام پرندگان و حشرات، شب را به استراحت مى‌پردازند، جز زنبور عسل که شب‌ها بیش از روزها به کار و تلاش مى‌گذراند و نیز مردم، شب‌ها به بستر غفلت و استراحت مى‌آرمند. اما مؤمن در دل شب از بستر استراحت بر مى‌خیزد و در محراب عبادت، با خدایش راز و نیاز مى‌کند.

* زنبور عسل هرگز هواپرست نیست بلکه دقیقاً مطیع رهبر و فرماندۀ خود [ملکه] است و نیز انسان مؤمن به هوىٰ و هوس خویش عمل نمى‌کند بلکه از ائمۀ مؤمنین و رهبران دین کاملاً فرمانبردارى و پیروى مى‌کند.

* زنبور عسل قادر به انجام کارش نیست جز در خلوت و پس از بسته شدن درِ کندو و نیز مؤمن، حلاوت اطاعت را درک نمى‌کند جز در خلوتگاه عبادت و جایگاهى که پروردگار متعال او را مى‌نگرد.

من زنبور عسل حشره‌اى هستم که تو - اى انسان - مرا همه جا مى‌نگرى و

چه بسا کوچک و عادى به حساب مى‌آورى و جز عسل اثرى از من نمى‌بینى.

گرچه شهر ما از نظر طول و عرض از نیم متر تجاوز نمى‌کند، ولى همین

شهر به ظاهر کوچک مى‌تواند تو را به شگفتى در آورد.

از نظر مهندسى به دقت به این خانه‌هاى شش‌ضلعى بنگر که چگونه در بناى

آنها حداکثر صرفه‌جویى در مصالح و حداعلاى استحکام به‌کار رفته است.

در این شهر یک نوع سیستم ادارۀ منظم و دقیق همراه با صنعتى بى‌نظیر

و فعالیتى خستگى‌ناپذیر خواهى دید و اگر در آفرینش هر دسته از ما بنگرى

مى‌بینى که هر کدام براى کارى مخصوص آفریده شده‌ایم و خداوند تمام

ابزار و وسایل کارمان را نسبت به فراخور شغلمان به ما عنایت کرده است.

من، هم نوش دارم، هم نیش، نوشم شهد شیرین عسل و نیشم زهر است

که سرشار از خواص دارویى و شیمیایى است. موم و گرده و غذاى خسروانى

(ژل رویال) نیز از فرآورده‌هاى درمانگر من به شمار مى‌روند...

 درس‌هایى که از زنبورها مى‌آموزیم

قرآن سوره‌اى را به نام نحل «زنبور عسل» اختصاص داده و در آیۀ 69 و 70 این سوره؛ راجع به رمز و راز آفرینش این حشره سودمند چنین مى‌فرماید:

و پروردگارت به زنبور عسل وحى فرستاد که از کوه‌ها و درختان و سقف‌هاى رفیع، منزل گیرید. و سپس از میوه‌ها و ثمرات و (شهد گل‌هاى خوشبو) تغذیه کنید و راه پروردگارتان را (به اطاعت) بپوئید، آنگاه از درون آنان شربت شیرینى به رنگ‌هاى مختلف بیرون آید که در آن شفاى مردمان است، در این کار نیز آیتِ قدرتِ خدا براى اندیشمندان پیداست.

انسان در برابر انتظام شهر زنبور عسل به شگفتى در مى‌آید و از خود مى‌پرسد که آیا این همه ضوابط و مقررات و نظام دقیقى که در زندگى زنبوران حکمفرماست از کجا مى‌جوشد؟

قرآن کریم در آیۀ 70 سورۀ نحل پرده از راز این پدیده برداشته مى‌فرماید: همان خدایى که به پیامبران وحى فرستاد و مسأله‌آموز هزاران مدّرس بوده، این قوانین را نیز به زنبوران عسل وحى فرستاده است.

کوه‌ها جایگاه رفیع زنبوران

از آنجا که کوه‌ها جاى مناسبى براى پرورش و فعالیت زنبور عسل است، زنبوران عسل بنا به فرمان پروردگار در کوه‌ها خانه‌سازى مى‌کنند و شهرى به وجود مى‌آورند که هزاران سطح و یک منشور کثیرالوجه دارد.

آنگاه با نظمى شگرف به زندگى اجتماعى خود مى‌پردازند و از شیرۀ گل‌ها، شهدى شیرین فراهم مى‌آورند.

بلند آسمان جایگاه زنبوران بلندپرواز

در فصل بهار که گل‌ها فراوان و تولید عسل بسیار مى‌شود، هر روز هزاران زنبور جدید به دنیا مى‌آیند و خانه‌ها از عسل و تخم زنبور پر مى‌شود، جمع کثیرى از زنبوران ناچار کندو را براى نوزادان و پرستاران مى‌گذارند و به دنبال ملکه به نقطه‌اى دیگرى مهاجرت مى‌کنند. ناگهان فضاى نیلگون آسمان در اثر حرکت

هزاران جفت بال مهاجر به ارتعاش در مى‌آید.

نقش گیاهان در تولید عسل

زنبوران مهاجر در راه خود به روى اولین درخت فرود مى‌آیند، و همگى همچون خوشۀ انگورى بزرگ اطراف ملکه اجتماع مى‌کنند.

آنگاه چند مأمور اکتشافى به اطراف مى‌فرستند تا جایى مناسب را براى سکونت پیدا کرده به آنجا کوچ کنند.

گاهى همان درخت جاى بسیار مناسبى خواهد بود که براى خانه‌سازى بلافاصله در همان‌جا شروع به خانه‌سازى مى‌کنند.

گاهى به موقع، پرورش‌دهندگان زنبور عسل از اجتماع آنها به روى شاخه درخت باخبر مى‌شوند، بلافاصله با لباس مخصوص به سراغ آنها مى‌روند و خوشۀ زنبور را آهسته از شاخه درخت جدا مى‌کنند و به کندوى مصنوعى مى‌آورند و زنبوران با مومى که تهیه مى‌سازند شروع به خانه‌سازى مى‌کنند.

شگفتى‌هاى حرکتى زنبورعسل در خانه‌سازى

در دو طرف شکم زنبور قطعات شفاف فلس‌مانند پدیدار مى‌گردد، این فلس‌ها مومند و براى خانه‌سازى به کار مى‌روند.

به هنگام خانه‌سازى هرکدام بر دوش رفیق خود بالا مى‌روند و به وسیلۀ پاها، فلس‌ها را مى‌گیرند و با آب دهان خمیر مى‌کنند و به سقف مى‌چسبانند. همین که فلس‌هاى این دسته از کارگران تمام شد کنار مى‌روند و دسته‌اى دیگر بناى آن‌ها را دنبال مى‌کنند و همین طور دستۀ سوم و چهارم و... تا این‌که ساختمان آن‌ها با مهندسى دقیق پایان مى‌پذیرد.

زنبوران عسل خانه‌هاى خود را شش‌ضلعى با شکل و حجم و اندازه یکسان بنا مى‌کنند.

به طورى که در بناى آنها حداکثر صرفه‌جویى در مصالح و حد اعلاى استحکام به کار رفته است.

در آن قسمت که محل ساختمان کارگران است، قطر آن را 15 اینچ قرار مى‌دهند و در نتیجه در هر دسى‌متر مربع 857 خانه در مى‌آید.

و در آن قسمت که براى زنبوران نر خانه‌سازى مى‌کنند قطر آن را 14 اینچ مى‌گیرند به‌طورى‌که در هر دسى‌متر مربع 350 خانه ساخته مى‌شود.

ثمرات، شکوفه‌ها و گل‌هاى منشاء عسل

تعداد بسیارى از زنبوران کارگر مأمور شیره‌کشى گل‌ها و شکوفه‌ها هستند وقتى یکى از آنها به منطقۀ پرگلى دست مى‌یابد به کندو بر مى‌گردد و سایر کارگران را خبر مى‌کند و ناگهان همگى به سوى گل‌ها سرازیر مى‌گردند. و به نوشیدن شهد گل‌ها مى‌پردازند و آنگاه به سوى کندو باز مى‌گردند.

و چون به کندو رسیدند شیره‌هایى را که مکیده‌اند به باربران تحویل مى‌دهند تا مأمورین باربر آنها را در بدن خود تبدیل به عسل کامل کنند و سپس آنها را در انبارها جاى دهند.

کارگران پس از تحویل دادن شیره‌هاى خود دوباره به صحرا مى‌روند و این رفت و آمد مرتب ادامه دارد. دانشمندان با محاسبات خود دریافته‌اند که: هر زنبور به اندازه ده‌برابر وزنش عسل به کندو مى‌برد و هر یک کیلو عسل نتیجۀ هشتادهزار مرتبه رفت و آمد یک زنبور است.

خداوند در شکم زنبور عسل‌ساز؛ یک دستگاه کوچک شیمیایى قرار داده که در آن مقدار زیادى از ساکاروز شیرۀ عسلى به قندهاى ساده‌تر گلوکز و فروکتوز تبدیل مى‌شود و در ضمن شیره عسلى به عسل تحوّل مى‌یابد؛

عسلى به رنگ‌هاى مختلف که داراى ترکیبات زیر است:

1 - آب 15 تا 25 درصد

2 - گلوکز 75 درصد

3 - پروتئین

4 - آنزیم‌ها

5 - املاح معدنى (مانند پتاسیم، گوگرد، کلسیم، سدیم، فسفر، آهن، و...)

6 - ویتامین‌هاى مختلف

7 - مواد رنگى

8 - مخمّرها.

 شربت‌هاى رنگارنگ طبیعى

آنگاه زنبور عسل‌ساز به انبارهاى عسل مى‌رود و آنچه را که در اندرون ساخته شده و به صورت عسل درآورده در انبارها جاى مى‌دهد.

هر یک از انبارها که پر مى‌شود تعدادى از مأمورین تهویه بر بالاى آن به پرواز در مى‌آیند و با حرکت دادن سریع بال‌هاى خود آن را به عسل غلیظ تبدیل مى‌کنند و سپس عده‌اى کارگر، با موم در انبار را مى‌بندند.

عسل داراى فواید و خواص درمانى بسیار است از جمله:

1 - هیچ‌گاه فاسد نمى‌شود بلکه عسل ازبین‌برندۀ میکرب‌ها است.

2 - در هضم غذا بسیار مؤثر است.

3 - به قلب نشاط مى‌بخشد.

4 - به حافظۀ انسان کمک مى‌کند.

5 - انسان را جوان نگه مى‌دارد.

6 - بیمارى‌هاى قلب، ریه، تنگى نفس، کبد، معده، اعصاب، کمبود خون، و همچنین امراض چشم، سرطان، مثانه، کلیه و نیز بیمارى‌هاى زنان را درمان مى‌کند.

خواص عسل همراه با موم

 

موم داراى خواص درمانى است که زنبورداران آنها را به‌خوبى مى‌شناسند. آنها اهمیت جویدن عسل همراه با موم را در موارد بسیارى به شما خواهند گفت:

علیه سینوزیت مزمن.

در صورت زکام یا برونشیت.

براى تقویت لثه‌ها.

علیه آسم.

مصرف عسل همراه با موم یا عسل موم‌دار براى معده نیز مفید است، زیرا موهاى اضافى که همراه برخى غذاها وارد محیط معده و دستگاه گوارش مى‌شوند توسط موم عسل جذب و جمع‌آورى شده و به بیرون رانده و دفع مى‌شوند.

در برخى مغازه‌ها عسل همراه با موم عرضه مى‌شود. واضح است که خواص عسل همراه با موم، بخاطر برّه‌مومى است که در موم وجود دارد. ولى این برّه‌موم آنقدر کم است که اکثر اوقات بهتر است برّه‌موم خالص را بجوید.

استفاده از موم شبکه‌اى

زمانى که کندوها ثابت بودند، موم درآمد خوبى براى زنبورداران داشت. ولى امروزه در حالى که کندوهاى داراى قاب متحرک عمومیت پیدا کرده‌اند، زنبورداران به ندرت مى‌فروشند و اکثریت از این کار خوددارى مى‌کنند و استفادۀ مجدد از شان‌ها پس از قرار دادن آنها در اکستراکتور مرسوم است. تنها مومى که زنبورداران در اختیار دارند، مومى است که ایشان با جمع کردن درپوش حفره‌ها، قاب‌هاى کهنه یا شکستگى شبکه‌ها در هنگام عسل‌کشى بدست مى‌آورند. مقدار این موم، چیزى در حدود یک کیلو و نیم براى هر صد کیلو عسل مى‌باشد. آنها این موم را به کارخانه مى‌دهند که پس از تصفیه، مجدداً ورق‌هاى موم شبکه‌بندى شده به ایشان مى‌دهد.

زنبورداران ترجیح مى‌دهند قاب‌هایى را که در آنها شبکه‌هاى موم وجود دارد در قسمت ذخیرۀ عسل کندو بگذارند تا زنبورها تنها کارشان پر ساختن آنها باشد. به این ترتیب، زنبورداران عمداً تولید موم را به خاطر دلایل اقتصادى متوقف مى‌سازند زیرا براى ساختن یک کیلوگرم موم، زنبور باید ده کیلوگرم عسل مصرف کند و این کار با در نظرگرفتن نسبت ارزش عسل به موم، به هیچ وجه اقتصادى نیست.

بنابراین، اکثر اوقات، زنبورداران ترجیح مى‌دهند ترشح موم را محدود سازند تا ذخیرۀ عسل بیش از حد از بین نرود.